در بیزنس پلن و طرح توجیهی فارم قارچ یال شیر یا لاینزمن ، درآمد و سود مزرعه کشت قارچ هریسیوم و همینطور هزینه راه اندازی مزرعه قارچ یال شیر یا هریسیوم و مطالعات بازار آن برآورد شده و برای اخذ وام و مجوز مورد استفاده قرار میگیرد. (با فرمت Word  و Pdf و گرید کانون)

 

✳️ در این مطلب میخوانیم (صفر تا صد بیزنس پلن مزرعه قارچ یال شیر (هریسیوم) ) :

✔️ آشنایی با محصول طرح توجیهی کشت و پرورش قارچ یال شیر! 

✔️ شرایط آب و هوایی مناسب اجرای طرح توجیهی کشت قارچ یال شیر 

✔️ بررسی نوع، متراژ و مشخصات فنی سالن‌ها و گلخانه‌های کشت قارچ یال‌شیر 

✔️ بستر مناسب جهت اجرای طرح توجیهی کشت و پرورش قارچ یال شیر 

✔️ هر هکتار مزرعه قارچ یال شیر به طور متوسط چقدر قارچ یال شیر میدهد؟ 

✔️ روشهای تکثیر قارچ یال شیر (هریسیوم) چیست ؟

✔️ 0 تا 100 مراحل کاشت و داشت قارچ یال شیر (لاینزمن) چیست ؟ 

✔️ روشهای مکانیزه برداشت قارچ یال شیر در مزارع مدرن کدامند ؟ 

✔️ روش های نوین آبیاری قارچ یال شیر (هریسیوم) چیست ؟ 

✔️ کود ها و تغذیه مناسب مزارع قارچ یال شیر (هریسیوم) 

✔️ روش های مقابله با آفات و بیماری های مزارع قارچ یال شیر (هریسیوم) 

✔️ انواع بسته بندی های مدرن محصولات مزرعه قارچ یال شیر (لاینزمن) 

 

---

✳️ 0 تا 100 نکات فنی ضروری پیرامون طرح توجیهی احداث مزرعه قارچ یال شیر ! 

---

✔️ آشنایی با محصول طرح توجیهی کشت و پرورش قارچ یال شیر!

قارچ یال شیر یا هریسیوم، یک نوع قارچ دارویی و خوراکی است که با نام علمی Hericium erinaceus شناخته می شود. این قارچ به دلیل ظاهر منحصربه‌فرد خود که شبیه یال شیر یا رشته‌های سفید رنگی است که از یک نقطه آویزان شده‌اند، نام یال شیر را به خود گرفته است.

قارچ یال شیر از نظر خواص تغذیه‌ای و درمانی در طب سنتی چین، ژاپن و کره جایگاه ویژه‌ای دارد و در سال‌های اخیر در طب مکمل و همچنین صنایع غذایی و دارویی غرب نیز مورد توجه قرار گرفته است.

قارچ یال شیر معمولاً بر روی تنه درختان مرده یا ضعیف در جنگل‌های معتدل رشد می کند و دارای بدنه‌ای سفید رنگ، نرم، کرکی و آویزان مانند دندان‌های باریک می باشد.

در شرایط طبیعی، در فصول مرطوب پاییز و بهار در جنگل‌های مناطق معتدل رشد می‌کند، اما امروزه به‌صورت صنعتی نیز در محیط‌های کنترل‌شده قابل پرورش می باشد.

از نظر ترکیبات فعال، قارچ یال شیر حاوی مواد زیستی مهمی از جمله اریناسین‌ها (Erinacines) و هریسینون‌ها (Hericenones) می باشد. این ترکیبات به عنوان محرک رشد سلول‌های عصبی شناخته می‌شوند و می توانند تولید عامل رشد عصب (NGF) را در مغز تحریک کنند.

به همین دلیل، مصرف قارچ یال شیر می‌تواند برای بهبود عملکرد حافظه، تمرکز و همچنین پیشگیری از بیماری‌های تحلیل‌برنده عصبی مانند آلزایمر و پارکینسون مفید باشد.

از نظر خواص دارویی، قارچ یال شیر علاوه بر اثرات نورولوژیکی، دارای خواص ضد التهابی، آنتی‌اکسیدانی، ضد سرطانی، بهبود دهنده دستگاه گوارش، و تقویت‌کننده سیستم ایمنی نیز می باشد.

مطالعات نشان داده‌اند که مصرف عصاره قارچ یال شیر می‌تواند در درمان زخم معده، بهبود بافت‌های آسیب‌دیده عصبی، کاهش اضطراب و بهبود وضعیت عمومی سلامت روان مؤثر باشد.

از نظر تغذیه‌ای، قارچ یال شیر دارای پروتئین بالا، چربی کم، فیبر قابل حل، ویتامین‌های گروه ب، پتاسیم، آهن و سایر مواد معدنی است و می‌تواند به عنوان یک غذای کامل و مغذی مورد استفاده قرار گیرد.

طعم آن ملایم و نزدیک به طعم غذاهای دریایی مانند خرچنگ یا میگو توصیف شده و در غذاهای آسیایی اغلب به صورت سرخ‌شده، کبابی یا به همراه سوپ استفاده می‌شود.

وبسایت فازصفر به مدیریت مهندس ایمان حبیبی آمادگی خود را جهت تدوین طرح توجیهی و بیزنس پلن کشت قارچ یال شیر (هریسیوم) به صورت تخصصی اعلام می نماید .

✔️ شرایط آب و هوایی مناسب اجرای طرح توجیهی کشت قارچ یال شیر

برای احداث مزرعه قارچ یال شیر (لاینزمن)، نیاز به شرایط آب و هوایی و محیطی خاص و کنترل‌شده است تا رشد بهینه قارچ تضمین شود.

این قارچ در طبیعت اغلب در مناطق معتدل با رطوبت بالا رشد می‌کند، اما در شرایط کشت صنعتی، می‌توان این عوامل را شبیه‌سازی کرد. در ادامه شرایط مورد نیاز برای احداث مزرعه قارچ یال شیر را به تفصیل شرح داده‌ایم.

الف) دمای مناسب:

قارچ یال شیر برای جوانه‌زنی میسلیوم به دمای حدود 24 تا 26 درجه سانتی‌گراد نیاز دارد. اما برای تشکیل اندام بارده یا میوه‌دهی، بهترین دما در محدوده 15 تا 18 درجه سانتی‌گراد می باشد.

دمای بیش از 30 درجه موجب کندی رشد یا مرگ میسلیوم می‌شود، و دمای کمتر از 10 درجه نیز رشد را متوقف می‌کند. بنابراین، مناطق با اقلیم معتدل سرد و قابلیت کنترل دما برای پرورش این قارچ مناسب‌تر هستند.

ب) رطوبت نسبی هوا:

برای رشد مناسب میسلیوم و تشکیل اندام بارده، رطوبت نسبی بین 80 تا 95 درصد مورد نیاز می باشد. رطوبت بالا از خشک شدن سطح قارچ جلوگیری کرده و کیفیت محصول را حفظ می‌کند. در مناطق خشک، لازم است از سیستم‌های مه‌پاش یا بخار آب برای تأمین رطوبت استفاده شود.

ج) نور محیطی:

قارچ یال شیر برخلاف برخی گونه‌های قارچ، نیاز به مقداری نور غیر مستقیم یا نور پخش‌شده در زمان میوه‌دهی دارد. نور کم باعث بدشکل شدن و سفیدک زدن قارچ می‌شود، در حالی که نور مستقیم آفتاب موجب خشک شدن و سوختگی سطح آن می‌گردد. استفاده از نور مهتابی یا لامپ‌های فلورسنت با شدت متوسط برای این منظور رایج می باشد.

د) پایداری اقلیم و نوسانات کم دما و رطوبت:

در مناطقی که تغییرات شدید دما یا رطوبت دارند، احداث مزرعه فضای باز توصیه نمی‌شود و باید از سالن‌های بسته با سیستم کنترل محیط استفاده شود. نوسانات زیاد موجب توقف رشد، آلودگی بستر و افت محصول می‌شود.

ه) میزان بارندگی و کیفیت آب:

در مزرعه‌های فضای باز، بارندگی مداوم ممکن است منجر به خیس شدن بستر و پوسیدگی قارچ شود. بنابراین، در چنین مناطقی باید سازه‌هایی برای پوشش‌دهی یا گلخانه ایجاد شود. از سوی دیگر، کیفیت آب آبیاری بسیار مهم است و آب باید فاقد فلزات سنگین، کلر، مواد شیمیایی مضر یا آلودگی‌های باکتریایی باشد.

✔️ بررسی نوع، متراژ و مشخصات فنی سالن‌ها و گلخانه‌های کشت قارچ یال‌شیر :

در کشت قارچ یال‌شیر، طراحی و انتخاب نوع سالن یا گلخانه اهمیت بالایی دارد؛ زیرا این قارچ نیازمند شرایط دقیق محیطی برای رشد بهینه است. محیط کشت باید قادر به تأمین دما، رطوبت، تهویه و نور کنترل‌شده باشد و از لحاظ بهداشتی نیز قابلیت شستشو و ضدعفونی منظم داشته باشد.

سالن‌ها یا گلخانه‌ها بسته به ظرفیت تولید، امکانات منطقه و اهداف اقتصادی در اندازه و ساختار متفاوت طراحی می‌شوند.

الف) نوع سالن و ساختار فیزیکی:

سالن کشت می‌تواند از نوع سازه بتنی، فلزی با پوشش ساندویچ‌پانل، یا گلخانه‌ای با پوشش پلی‌کربنات یا نایلون  UVدار باشد. سازه‌های فلزی با پوشش عایق، به دلیل مقاومت در برابر رطوبت، قابلیت ضدعفونی‌پذیری و دوام بالا، برای تولید تجاری و پیوسته توصیه می‌شوند.

گلخانه‌ها بیشتر در مناطق معتدل یا برای کشت نیمه‌صنعتی استفاده می‌شوند و نیاز به تجهیزات دقیق‌تری برای کنترل شرایط محیطی دارند.

ب) متراژ سالن‌ها و تعداد طبقات:

متراژ سالن به میزان تولید هدف و فضای در دسترس بستگی دارد. در واحدهای کوچک، سالن‌هایی با مساحت 50 تا 100 مترمربع نیز قابل بهره‌برداری هستند. اما در کشت‌های صنعتی، سالن‌هایی با متراژ 200 تا 500 مترمربع یا بیشتر، با ارتفاع حداقل 3 متر طراحی می‌شوند.

معمولاً از قفسه‌های طبقاتی (3 تا 5 طبقه) استفاده می‌شود تا بهره‌وری از فضا افزایش یابد. فاصله بین طبقات باید حدود 45 تا 60 سانتی‌متر باشد تا جریان هوا به‌خوبی برقرار گردد.

ج) ویژگی‌های فنی و تجهیزاتی:

سالن کشت یال شیر باید عایق حرارتی و رطوبتی مناسبی داشته باشد. دیواره‌ها باید قابلیت شستشو داشته و از ورود آفات و عوامل بیماری‌زا جلوگیری شود. سیستم تهویه شامل فن‌های دمنده و مکنده با فیلترهای هپا و کربن فعال برای تصفیه هوا ضروری است.

سیستم تأمین رطوبت باید قابلیت حفظ رطوبت نسبی بین 85 تا 95 درصد را داشته باشد. استفاده از مه‌ساز اولتراسونیک یا مه‌پاش فشار قوی در این زمینه مؤثر است.

برای کنترل دما، نصب دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی (مانند چیلر، هیتر گازی یا برقی) با ترموستات دیجیتال ضروری است. دمای بهینه رشد یال‌شیر بین 18 تا 24 درجه سانتی‌گراد است. همچنین وجود روشنایی کنترل‌شده (با لامپ‌های سفید یا آفتابی با شدت کم) به‌ویژه در مرحله رشد میوه‌دهی الزامی است.

د) سایر ملاحظات:

کف سالن باید شیب‌دار و دارای کف‌شور باشد تا شستشو آسان شود. ورودی سالن باید دارای حوضچه ضدعفونی، پرده هوا یا درب دو مرحله‌ای باشد. سالن‌ها باید به اتاق آماده‌سازی، انبار کمپوست، اتاق برداشت و اتاق بسته‌بندی متصل باشند تا گردش منطقی فرآیند حفظ شود. رعایت اصول بیوفیلم‌زدایی و تهویه مناسب در پیشگیری از بیماری‌ها حیاتی است.

در نهایت، طراحی سالن‌ها باید منطبق با ظرفیت تولید و شرایط اقلیمی منطقه صورت گیرد تا بازدهی کشت یال‌شیر به حداکثر برسد.

✔️ بستر مناسب جهت اجرای طرح توجیهی کشت و پرورش قارچ یال شیر

کاشت قارچ یال شیر مستلزم تهیه بستر کشت مناسبی است که ترکیب آن بتواند علاوه بر فراهم کردن مواد آلی، تعادل شیمیایی و فیزیکی مناسبی ایجاد کند. خاک‌اره چوب سخت با وزن تقریبی 75% در این بستر، پایه اصلی محسوب می‌شود و به دلیل ساختار متخلخل خود، رطوبت کافی را در اختیار میسیلیوم قرار می‌دهد و همچنین فضای کافی برای تبادل هوا فراهم می‌کند.

برای افزایش ارزش تغذیه‌ای و سرعت رشد میسیلیوم، اضافه کردن سبوس غلاتی مانند گندم یا برنج به مقدار 20% بسیار مفید است. این منبع غنی از نیتروژن و مواد معدنی مورد نیاز قارچ است. به منظور بهبود ساختار بستر و حفظ تعادل کلسیم، 3% گچ کشاورزی به ترکیب افزوده می‌شود.

همچنین برای تنظیم میزان اسیدیته و جلوگیری از رشد میکروارگانیسم‌های نامطلوب، 2% آهک یا گچ دولومیتی به بستر اضافه می‌گردد تا pH در محدوده مطلوب 5.5 تا 6.5 حفظ شود.

کنترل رطوبت بستر در حدود 60% اهمیت ویژه‌ای دارد و باید به گونه‌ای باشد که بستر مرطوب ولی بدون آب آزاد باشد. اقدامات ضدعفونی یا پاستوریزاسیون قبل از تلقیح از جمله مراحل کلیدی محسوب می‌شوند که باعث حذف آلودگی‌ها و فراهم کردن شرایط ایده‌آل برای رشد سریع و یکنواخت میسیلیوم می‌شود.

رعایت دقیق این ترکیب و شرایط، منجر به تولید بستر کشت مطلوبی می‌شود که عملکرد و کیفیت محصول نهایی قارچ یال شیر را تضمین می‌کند.

✔️ هر هکتار مزرعه قارچ یال شیر به طور متوسط چقدر قارچ یال شیر میدهد؟

در کشت صنعتی قارچ یال شیر، عملکرد نهایی تا حد زیادی به کیفیت بستر، شرایط محیطی و مدیریت دوره رشد وابسته است. این قارچ معمولاً روی بسترهای آلی غنی‌شده مانند خاک‌اره و سبوس گندم پرورش می‌یابد که منبع مناسبی از کربن و نیتروژن فراهم می‌کنند.

بررسی‌های علمی نشان داده‌اند که از هر 100 کیلوگرم بستر خشک، به‌طور متوسط می‌توان بین 16.5 تا 23.7 کیلوگرم قارچ تازه برداشت کرد.

با در نظر گرفتن تراکم رایج بستر در واحد سطح (حدود 10 کیلوگرم در هر مترمربع)، در یک هکتار زمین (معادل 10,000 مترمربع)، معمولاً 100,000 کیلوگرم بستر خشک مصرف می‌شود. در این حالت، میزان برداشت قابل انتظار بین 16,500 تا 23,700 کیلوگرم قارچ تازه خواهد بود، یعنی چیزی در حدود 16.5 تا 23.7 تن در هر هکتار.

---

✳️ 0 تا 100 آموزش کشت و پرورش قارچ یال شیر (لاینزمن) ! 

---

✔️ روشهای تکثیر قارچ یال شیر (هریسیوم) چیست ؟

الف) تکثیر از طریق اسپور:

در این روش ابتدا قارچ یال شیر کاملاً بالغ انتخاب می‌شود و اسپورهای آن با قرار دادن میوه قارچ روی سطح استریل جمع‌آوری می‌شوند. این اسپورهای بسیار ریز و پودری شکل، به دقت به محیط کشت جامد مانند آگار منتقل می‌شوند تا در شرایط آزمایشگاهی رشد کنند.

پس از چند روز، اسپورها جوانه زده و شبکه‌ای از رشته‌های قارچی به نام میسلیوم تشکیل می‌دهند. میسلیوم‌های سالم و بدون آلودگی شناسایی شده و به بستر اصلی کشت منتقل می‌شوند تا رشد ادامه یافته و در نهایت قارچ میوه‌دهی کند. این روش زمان‌بر است و نیاز به مهارت و دقت بالا دارد، ولی تنوع ژنتیکی قارچ‌ها را افزایش می‌دهد.

ب) تکثیر از طریق میسلیوم آماده (بذر یا اسپان):

در این روش، میسلیوم آماده که قبلاً در آزمایشگاه روی بسترهای مناسب مانند گندم یا برنج استریل شده کشت داده شده است، به عنوان بذر یا اسپان استفاده می‌شود. اسپان به مقدار مشخص به بستر اصلی کشت (مثلاً خاک اره و کاه) افزوده می‌شود و به خوبی با آن مخلوط می‌گردد تا تمام سطح بستر تحت پوشش میسلیوم قرار گیرد.

پس از قرارگیری بستر در شرایط دمایی و رطوبتی مناسب، میسلیوم با سرعت رشد می‌کند و در مدت کوتاهی تمام بستر را فرا می‌گیرد. این روش سریع‌تر و مطمئن‌تر است و به دلیل کاهش احتمال آلودگی، بیشتر در کشت صنعتی کاربرد دارد و باعث افزایش یکنواختی و کیفیت محصول می‌شود.

✔️ 0 تا 100 مراحل کاشت و داشت قارچ یال شیر (لاینزمن) چیست ؟

1. آماده سازی محیط رشد:

ابتدا باید فضایی مناسب برای رشد قارچ فراهم شود که دما، رطوبت و تهویه کنترل شده باشد. دمای ایده آل بین 24 تا 26 درجه سانتی گراد است و رطوبت نسبی محیط باید حدود 80 تا 95 درصد باشد.

تهویه کافی برای ورود هوای تازه و خروج دی اکسید کربن بسیار مهم است. نور محیط باید ملایم و غیر مستقیم باشد تا به رشد قارچ کمک کند و از نور شدید مستقیم جلوگیری شود.

2. تهیه بستر رشد:

برای رشد قارچ، بستر مناسبی از مواد آلی مانند خاک برگ، کود دامی پوسیده و خاک پوششی تهیه می شود. این مواد باید کاملاً مخلوط و استریل یا ضدعفونی شده باشند تا از رشد قارچ های ناخواسته و آفات جلوگیری شود. بستر آماده شده سپس در کیسه ها یا سینی های مخصوص ریخته می شود و برای مرحله بعد آماده می گردد.

3. تلقیح بستر با میسلیوم:

میسلیوم یا رشته های سفید رنگ قارچ که جوانه قارچ محسوب می شوند، باید از منابع معتبر تهیه شود. در این مرحله، میسلیوم به صورت استریل روی بستر قرار داده می شود تا شروع به رشد کند. رعایت نکات بهداشتی و استریل بودن محیط در این مرحله بسیار حیاتی است تا آلودگی ها وارد نشوند.

4. رشد اولیه میسلیوم:

پس از تلقیح، بستر در محیطی با دمای مناسب و رطوبت بالا نگهداری می شود تا میسلیوم به صورت کامل در بستر نفوذ کند و آن را سفیدپوش کند. این مرحله معمولاً 20 تا 30 روز طول می کشد و باید از تغییرات دمای ناگهانی و کاهش رطوبت جلوگیری شود.

5. داشت و مراقبت از شرایط رشد:

در این مرحله باید دما و رطوبت محیط به طور مداوم کنترل شود و تهویه مناسب برقرار باشد تا هوای تازه تأمین شود. رطوبت باید به اندازه کافی بالا باشد ولی نباید بستر بیش از حد خیس شود تا پوسیدگی پیش نیاید. همچنین نور محیط باید ملایم باشد و از نور مستقیم شدید جلوگیری شود.

6. پیشگیری و کنترل آفات و بیماری ها:

در طول دوره داشت باید بستر و محیط به طور منظم بررسی شود تا هرگونه آلودگی، کپک یا آفات شناسایی و به سرعت کنترل شود. در صورت مشاهده هر گونه مشکل، باید اقدامات ضدعفونی و حذف سریع انجام گیرد تا به رشد قارچ آسیب نرسد.

7. آبیاری و حفظ رطوبت مناسب:

مرطوب نگه داشتن بستر به صورت متعادل از نکات مهم می باشد. می توان به صورت دوره ای بستر را کمی مرطوب کرد تا شرایط رشد قارچ حفظ شود ولی نباید بستر خیس یا آبگیر باشد، زیرا این موضوع باعث پوسیدگی قارچ می شود.

✔️ روشهای مکانیزه برداشت قارچ یال شیر در مزارع مدرن کدامند ؟

برداشت مکانیزه قارچ یال شیر (Hericium erinaceus) یا لاینزمن، فرآیندی تخصصی و دقیق است که با هدف افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌های نیروی کار و حفظ کیفیت محصول انجام می‌شود. این فرآیند شامل چند مرحله اصلی است که هر یک به صورت علمی و فنی توضیح داده می‌شود.

1. آماده‌سازی دستگاه برداشت مکانیزه:

در این مرحله، دستگاه‌های برداشت مکانیزه شامل برشگرهای دقیق و سیستم‌های انتقال محصول آماده‌سازی می‌شوند. تنظیمات دستگاه باید به گونه‌ای انجام شود که قادر به تشخیص و جداسازی دقیق قارچ‌های بالغ از بستر باشند بدون آن‌که به بافت قارچ آسیب برسد.

این تنظیمات معمولاً شامل سرعت حرکت، ارتفاع برش و حساسیت حسگرها است. به دلیل ساختار ظریف و شکننده قارچ یال شیر، استفاده از تجهیزات با دقت بالا الزامی است تا از خرد شدن و افت کیفیت محصول جلوگیری شود.

2. تشخیص زمان مناسب برداشت:

برداشت مکانیزه نیازمند شناسایی دقیق زمان بلوغ قارچ است که معمولاً در فاز رشد کامل میسلیوم و شکل‌گیری کامل تیغه‌های قارچ اتفاق می‌افتد. در این زمان، قارچ دارای بالاترین کیفیت و خواص دارویی است.

روش‌های دقیق ارزیابی شامل استفاده از حسگرهای تصویری و الگوریتم‌های پردازش تصویر برای تشخیص اندازه و رنگ قارچ‌ها است. این سنجش هوشمند باعث جلوگیری از برداشت زودهنگام یا دیرهنگام می‌شود.

3. جداسازی قارچ از بستر کشت:

در این مرحله، سیستم مکانیزه با استفاده از برشگرهای اتوماتیک، قارچ‌ها را از بستر جدا می‌کند. برش باید در محل اتصال قارچ به بستر به صورت دقیق و تمیز انجام شود تا بستر دچار آسیب نشود و امکان رشد مجدد وجود داشته باشد.

علاوه بر این، سیستم‌های مکانیکی برای جلوگیری از چسبیدن قارچ به تجهیزات تعبیه می‌شوند تا از ضایعات محصول کاسته شود.

4. انتقال و بسته‌بندی اولیه:

قارچ‌های برداشت شده توسط سیستم‌های انتقال مکانیکی مانند نوار نقاله‌ها به بخش بسته‌بندی منتقل می‌شوند. در اینجا باید توجه داشت که در طول انتقال، قارچ‌ها تحت تنش مکانیکی قرار نگیرند تا کیفیت ظاهری و خواص فیزیکی آن‌ها حفظ شود.

بسته‌بندی اولیه معمولاً در ظروف یا کیسه‌های مخصوص صورت می‌گیرد که باعث حفظ رطوبت و جلوگیری از آسیب‌های فیزیکی می‌شود.

5. کنترل کیفیت نهایی:

پس از برداشت و بسته‌بندی، قارچ‌ها توسط دستگاه‌های کنترل کیفیت اتوماتیک از نظر اندازه، رنگ، عاری بودن از آلودگی‌های خارجی و سالم بودن ارزیابی می‌شوند.

سیستم‌های بینایی ماشین می‌توانند نقص‌های ظاهری یا آلودگی‌های احتمالی را شناسایی کنند و قارچ‌های نامرغوب را از چرخه خارج نمایند. این مرحله تضمین‌کننده استانداردهای لازم برای عرضه محصول به بازار است.

6. ذخیره‌سازی و نگهداری:

قارچ‌های برداشت شده باید در شرایط کنترل شده از نظر دما و رطوبت نگهداری شوند تا از افت کیفیت جلوگیری شود. استفاده از سردخانه‌های صنعتی با دمای بهینه (معمولاً 4 تا 8 درجه سانتی‌گراد) و رطوبت نسبی مناسب باعث افزایش ماندگاری قارچ و حفظ خواص دارویی آن می‌گردد.

در نتیجه، برداشت مکانیزه قارچ یال شیر یک فرآیند پیچیده و تکنولوژیک است که با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و روش‌های علمی، علاوه بر افزایش سرعت برداشت، کیفیت محصول را نیز تضمین می‌کند.

این روش در مقایسه با برداشت دستی موجب کاهش ضایعات، افزایش بهداشت و بهبود استانداردهای محصول نهایی می‌شود.

✔️ روش های نوین آبیاری قارچ یال شیر (هریسیوم) چیست ؟

الف) آبیاری قطره ای:

در این روش آب به صورت قطره قطره و مستقیما به بستر کشت یا محل ریشه قارچ تزریق می شود. این کار باعث می شود رطوبت به طور یکنواخت و کنترل شده تامین شود و از تبخیر و هدررفت آب جلوگیری می شود. همچنین این روش با کاهش رطوبت سطحی بیش از حد، احتمال رشد عوامل بیماری زا را کاهش می دهد.

ب) استفاده از مه پاش:

مه پاش ها رطوبت محیط را افزایش می دهند و یک فضای مرطوب و خنک برای قارچ فراهم می کنند. این روش بیشتر برای کنترل رطوبت هوای اطراف قارچ کاربرد دارد و به ویژه در شرایط گرم و خشک بسیار موثر می باشد. ذرات آب به شکل مه بسیار ریز پخش می شوند که باعث افزایش رطوبت نسبی هوا می شود بدون اینکه بستر کشت خیس شود.

ج) سیستم های هوشمند کنترل رطوبت و دما:

در مزارع مدرن، استفاده از حسگرهای رطوبت سنج و دماسنج به همراه سیستم های اتوماتیک آبیاری رایج می باشد. این سیستم ها به صورت خودکار میزان رطوبت و دما را اندازه گیری کرده و در صورت نیاز، آبیاری یا پاشش مه را فعال می کنند. این کنترل هوشمند باعث کاهش مصرف آب و بهبود کیفیت رشد قارچ می شود.

حجم آب مصرفی مورد نیاز برای هر هکتار از مزرعه قارچ یال‌شیر

برای پرورش قارچ یال شیر در یک هکتار، مصرف آب به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود:

تأمین رطوبت کمپوست در مراحل آماده‌سازی و تأمین رطوبت محیط رشد قارچ در سالن‌ها. به طور متوسط، در هر دوره کشت با برداشت حدود 60000 کیلوگرم قارچ، بیش از 11000 مترمکعب آب مصرف می‌شود که شامل آبیاری مستقیم و آبیاری بستر کمپوست است.

با توجه به این که معمولاً سه دوره برداشت در سال انجام می‌شود، مصرف سالانه آب برای یک هکتار مزرعه به بیش از 33000 مترمکعب می‌رسد. این حجم آب نقش مهمی در حفظ رطوبت بهینه و سلامت میسلیوم‌ها ایفا می‌کند و هرگونه کاهش در تأمین آب می‌تواند منجر به کاهش کیفیت و عملکرد محصول شود.

✔️ کود ها و تغذیه مناسب مزارع قارچ یال شیر (هریسیوم)

الف) کودهای نیتروژنی (ازت دار):

نیتروژن برای رشد میسلیوم قارچ ضروری است و معمولا از منابعی مانند اوره یا نیترات آمونیوم تامین می شود. نیتروژن به ساخت پروتئین ها و آنزیم های قارچ کمک می کند.

مقدار نیتروژن مصرفی بستگی به ترکیب بستر دارد ولی معمولاً بین 40 تا 60 کیلوگرم نیتروژن خالص برای هر هکتار کافی می باشد. این کودها باید به دقت و به صورت متعادل در بستر پخش شوند تا از سوختگی میسلیوم جلوگیری شود.

ب) کودهای آلی:

کودهای آلی مانند کودهای دامی پوسیده (گاو، گوسفند، مرغ) یا کمپوست غنی شده نقش اساسی در تامین مواد آلی و مواد معدنی مورد نیاز قارچ دارند. این کودها باعث بهبود ساختار بستر کشت و افزایش فعالیت میکروارگانیسم ها می شوند که به تجزیه مواد و جذب بهتر مواد غذایی کمک می کنند.

برای هر هکتار بستر کشت قارچ یال شیر، معمولاً بین 20 تا 30 تن کود دامی پوسیده توصیه می شود که قبل از آماده سازی بستر با مواد دیگر ترکیب می شود.

ج) کودهای فسفاته:

فسفر یکی از عناصر کلیدی برای تولید انرژی و تقسیم سلولی در قارچ است. کودهایی مانند سوپر فسفات یا فسفات آمونیوم در تامین این عنصر موثر هستند. برای هر هکتار مزارع قارچ یال شیر معمولاً بین 30 تا 50 کیلوگرم کود فسفاته مصرف می شود.

د) کودهای پتاسیمی:

پتاسیم باعث بهبود کیفیت قارچ و افزایش مقاومت میسلیوم به بیماری ها می شود. کودهایی مانند سولفات پتاسیم یا کلرید پتاسیم مورد استفاده قرار می گیرند. میزان مصرف پتاسیم برای هر هکتار معمولاً در حدود 30 تا 50 کیلوگرم می باشد.

ه) عناصر کم مصرف (میان مغذی ها):

عناصر مثل کلسیم، منیزیم، آهن، روی و منگنز به مقدار کم ولی حیاتی برای قارچ هستند. این عناصر معمولاً در ترکیب کودهای کامل یا از طریق افزودن مواد معدنی به بستر تامین می شوند. به طور کلی برای هر هکتار، افزودن بین 5 تا 10 کیلوگرم کلسیم و منیزیم به صورت کربنات کلسیم یا سولفات منیزیم پیشنهاد می شود.

✔️ روش های مقابله با آفات و بیماری های مزارع قارچ یال شیر (هریسیوم)

1. آفات و بیماریهای قارچ یال شیر عبارتند از :

الف) مگس های قارچ:

این مگس ها از رایج ترین آفات مزارع قارچ یال شیر هستند. تخم های خود را روی بستر قارچ می گذارند و لاروهای آن ها از میسلیوم قارچ تغذیه می کنند. لاروها با خوراک خود باعث آسیب به ریشه های قارچ و کند شدن رشد آن می شوند.

همچنین مگس ها می توانند ناقل باکتری ها و بیماری های قارچی باشند که باعث شیوع بیماری ها در مزرعه می گردد. علائم آلودگی شامل کاهش رشد قارچ، لکه های مرده روی بستر و تجمع مگس های بالغ در محیط می باشد.

ب) کنه های قارچ:

کنه ها موجودات ریز و بسیار کوچکی هستند که از بافت قارچ تغذیه کرده و باعث ایجاد لکه های سوختگی و آسیب به سطح قارچ می شوند. آن ها در شرایط رطوبت بالا و تهویه نامناسب رشد می کنند و علاوه بر آسیب مستقیم، می توانند ناقل بیماری های قارچی نیز باشند.

ج) حلزون ها و لارو برخی حشرات:

حلزون ها به خصوص در محیط های مرطوب و تاریک مزارع قارچ فعال هستند و به قارچ آسیب می رسانند. لارو حشرات نیز می تواند به میوه قارچ و بستر حمله کند و باعث ایجاد سوراخ و ضایعه شود. این آفات معمولاً در مزارع با بهداشت ضعیف و بستر نامناسب بیشتر دیده می شوند.

د) کپک خاکستری:

این بیماری ناشی از قارچ Botrytis cinerea است و باعث ظهور لکه های خاکستری کپک مانند روی سطح قارچ می شود. کپک خاکستری به سرعت رشد کرده و منجر به پوسیدگی قارچ می شود. رطوبت زیاد و تهویه نامناسب محیط، رشد این قارچ را تسریع می کند.

ه) لکه قهوه ای:

در این بیماری لکه های قهوه ای رنگ روی قارچ ظاهر می شود که در ابتدا کوچک بوده ولی به مرور بزرگ می شوند و بافت قارچ را تخریب می کنند. این بیماری ممکن است توسط باکتری یا قارچ های مختلف ایجاد شود و اغلب در شرایط نامساعد محیطی و بهداشت پایین دیده می شود.

و) بیماری قارچی خاکستری:

این بیماری مخصوص قارچ یال شیر است و باعث ایجاد توده های خاکستری روی بستر و قارچ می شود که جلوی رشد طبیعی قارچ را می گیرد. این بیماری به سرعت گسترش یافته و می تواند کل مزرعه را آلوده کند. استفاده از کمپوست ضدعفونی شده و رعایت بهداشت مزرعه در کنترل این بیماری اهمیت زیادی دارد.

2. روش های مقابله با آفات و بیماری های مزارع قارچ یال شیر عبارتند از:

الف) بهداشت مزرعه:

حفظ بهداشت مزرعه یکی از اصول اساسی در کنترل آفات و بیماری ها می باشد. بقایای قارچ های آلوده و مواد باقی مانده در بستر یا محیط کشت می توانند منبعی برای رشد و گسترش عوامل بیماری زا و آفات باشند. بنابراین، جمع آوری و حذف سریع این بقایا ضروری می باشد.

همچنین ضدعفونی کردن ابزار کار، دستگاه ها و محیط مزرعه با مواد ضدعفونی کننده مناسب باعث می شود تا احتمال انتقال آفات و بیماری ها از یک بخش به بخش دیگر یا از دوره کشت قبلی به دوره جدید کاهش یابد.

ب) کنترل رطوبت و دما:

قارچ یال شیر به دما و رطوبت مشخصی برای رشد نیاز دارد ولی شرایط بیش از حد رطوبت و دمای نامناسب می تواند زمینه رشد قارچ های بیماری زا و آفات را فراهم کند. تنظیم دقیق دمای محیط به گونه ای که هم رشد قارچ مطلوب باشد و هم شرایط برای آفات و بیماری ها نامساعد شود، بسیار حیاتی می باشد.

همچنین رطوبت کنترل شده مانع از ایجاد محیط مرطوب بیش از حد می شود که محل مناسبی برای رشد کپک ها، قارچ های بیماری زا و کنه ها می باشد.

ج) تهویه مناسب:

تهویه منظم و کافی باعث جابجایی هوا در محیط پرورش می شود و رطوبت اضافی را کاهش می دهد. این امر نه تنها شرایط رشد قارچ را بهبود می بخشد بلکه از تجمع گازهای مضر و رطوبت بیش از حد که موجب رشد بیماری ها و آفات می شود، جلوگیری می کند. در مزارع بدون تهویه مناسب، قارچ ها بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های قارچی و باکتریایی می شوند.

د) استفاده از سموم و قارچ کش ها:

در صورت مشاهده علائم آفات یا بیماری ها، استفاده از سموم و قارچ کش های مجاز به صورت اصولی و دقیق می تواند در کنترل سریع و موثر آن ها نقش مهمی داشته باشد.

لازم است سموم طبق دستور مصرف و در زمان مناسب استفاده شوند تا هم تاثیر بهتری داشته باشند و هم کمترین آسیب به خود قارچ و محیط زیست وارد شود. همچنین رعایت نکات ایمنی هنگام استفاده از این مواد بسیار مهم می باشد.

ه) کنترل زیستی:

یکی از روش های پیشرفته و دوستدار محیط زیست، استفاده از موجودات طبیعی و دشمنان طبیعی آفات می باشد. برای مثال برخی کنه های شکارچی یا حشرات مفید می توانند جمعیت مگس ها و کنه های مضر را کاهش دهند.

این روش ضمن کاهش استفاده از سموم شیمیایی، به حفظ تعادل اکوسیستم مزرعه کمک می کند و باعث می شود سیستم پرورش قارچ پایدارتر و سالم تر باشد.

و) نظارت مستمر:

بازرسی و بررسی روزانه مزرعه از مهم ترین اقدامات پیشگیرانه می باشد. با بررسی مداوم و دقیق، می توان علائم اولیه آفات و بیماری ها را سریع تشخیص داد و قبل از اینکه مشکل گسترش یابد، اقدام به کنترل آن کرد.

نظارت مستمر کمک می کند تا هزینه ها و خسارات ناشی از آفات و بیماری ها کاهش یافته و محصول با کیفیت تری برداشت شود.

✔️ انواع بسته بندی های مدرن محصولات مزرعه قارچ یال شیر (لاینزمن)

الف) بسته ‌بندی در ظروف پلی‌پروپیلن با تهویه تنظیم ‌شده:

در این روش، قارچ ‌های برداشت‌ شده در ظروف شفاف پلی‌پروپیلن که دارای سوراخ‌ های تهویه‌ ی کنترل‌ شده هستند، قرار می‌ گیرند. این ظروف مانع تعریق بیش از حد و تجمع رطوبت شده و از رشد کپک جلوگیری می ‌کنند.

در عین حال، شفافیت ظرف به مشتری امکان مشاهده کیفیت محصول را می‌ دهد. طراحی این بسته ‌ها به گونه‌ ای است که جریان هوای کافی و ثبات دمایی نسبی برای حفظ تازگی قارچ فراهم باشد.

ب) بسته‌ بندی با فیلم‌ های تنفس ‌پذیر (Modified Atmosphere Packaging – MAP):

در این روش، قارچ‌ های یال شیر در بسته‌ هایی از جنس فیلم‌ های پلاستیکی قرار داده می ‌شوند که با اتمسفر اصلاح ‌شده (کاهش اکسیژن، افزایش دی‌اکسید کربن و نیتروژن) پر شده ‌اند.

این تکنولوژی تنفس قارچ را کنترل کرده و سرعت فساد و تجزیه را کاهش می‌ دهد. فیلم ‌های استفاده شده، تنفس ‌پذیر هستند تا از تجمع گازهای مضر جلوگیری شود. این بسته‌ بندی بسیار موثر در صادرات و انتقال به مسافت ‌های طولانی می باشد.

ج) بسته ‌بندی در پاکت‌ های وکیوم با کنترل رطوبت:

در این روش، قارچ ‌های خشک ‌شده یا نیمه ‌خشک ‌شده در کیسه ‌هایی از جنس فویل چند لایه قرار می ‌گیرند و پس از حذف کامل هوا، بسته وکیوم می ‌شود.

گاهی اوقات رطوبت‌گیر درون بسته قرار داده می ‌شود تا از افزایش بخار و فساد جلوگیری شود. این روش برای عرضه به صورت خشک‌بار یا پودر بسیار مناسب می باشد.

د) بسته ‌بندی در جعبه ‌های مقوایی با لایه‌ های داخلی ضد رطوبت:

در این مدل، قارچ‌ ها درون جعبه‌ هایی از مقوای سخت قرار می‌ گیرند که لایه ‌های داخلی آن با پوشش پلی‌اتیلن یا لمینت ضد رطوبت تقویت شده است.

این روش بیشتر در بسته ‌های بزرگ‌تر (برای رستوران‌ ها یا عمده ‌فروشی) استفاده می‌ شود و امکان تهویه از طریق حفره‌ های مخصوص روی جعبه فراهم است.

ه) بسته ‌بندی در ظروف پت با درپوش‌ های قفل‌ دار ضد نفوذ هوا:

ظروف پت شفاف، سبک و مقاوم بوده و با درپوش ‌هایی طراحی می ‌شوند که قابلیت قفل شدن و جلوگیری از نفوذ هوا و میکروب‌ ها را دارند. این بسته ‌بندی برای عرضه در فروشگاه‌ های زنجیره‌ ای و سوپرمارکت‌ ها بسیار متداول می باشد. همچنین امکان برچسب ‌گذاری، بارکد و درج اطلاعات کیفی روی آن‌ها به راحتی وجود دارد.

 

---

سفارش طرح توجیهی مزرعه قارچ یال شیر با نرم افزار کامفار (کلیک کنید)

---